Amateurvoetbal probeert wangedrag tegen te gaan: ‘Hé man, sorry van daarnet’

De strijd tegen wangedrag op de voetbalvelden is lang en moeizaam. Bij amateurclub Tubanters neemt het aantal incidenten niet toe, tegen de landelijke trend in. ‘Hoe meer contact, hoe beter. Zo creëer je begrip en respect.’

Volkskrant, Robert van de Griend 8 september 2024, 18:41

Het is niet dat er niks op het spel staat bij de wedstrijd tussen De Tubanters 1897 uit Enschede en BSC Unisson uit Boekelo, een duel voor jongens onder de 19. Het gaat hier deze zaterdagmiddag op sportpark Het Diekman om het behalen van de volgende ronde in de bekercompetitie, district Oost. Maar wie afgaat op het stemvolume en de rood aangelopen hoofden van de coaches van beide elftallen, zou bijna gaan denken dat er WK-winst in het verschiet ligt. Halverwege de tweede helft beginnen de mannen ook tegen elkaar te schreeuwen. ‘Hou toch eens op met dat toneelspel, man!’, tiert de trainer van De Tubanters 1897. ‘Nee, jíj bent lekker bezig!’, kaatst zijn rivaal van BSC Unisson terug.

De sfeer op het veld wordt er bepaald niet beter van. Het is alsof de jonge spelers tijdens de rust allemaal het handboek Irritante maniertjes uit het profvoetbal hebben opengeslagen: tijdrekken, om rode kaarten vragen, klagen tegen de scheidsrechter, overdreven doorrollen na een lichte overtreding – alles komt voorbij.

Hoofdschuddend

Vanaf de zijlijn ziet Bert Lambeck, bestuursadviseur bij De Tubanters 1897, het hoofdschuddend aan. ‘Het verloop van een wedstrijd hangt grotendeels af van wat er langs de kant gebeurt’, zegt hij. ‘Trainers en toeschouwers kunnen het spel compleet laten ontaarden.’

Lambeck weet waarover hij praat. De Tubanters 1897, waar voetballegende Abe Lenstra ooit zijn loopbaan afsloot, behoort tot de 24 voetbalverenigingen in Enschede die vijf jaar geleden de handen in elkaar sloegen om het wangedrag op en rond de amateurvelden terug te dringen.

De clubs begonnen een werkgroep, stelden een manifest op, en riepen allerlei concrete maatregelen en initiatieven in het leven. Het resultaat: vijf jaar later ligt het aantal incidenten in de voormalige textielstad nog op hetzelfde niveau als in 2019.

Bijna elke week raak

Dat lijkt misschien een magere uitkomst, maar het is maar net hoe je het bekijkt. Landelijk zijn de excessen op de amateurvoetbalvelden fors toegenomen, maakte de KNVB vorige week bekend. In het seizoen 2023/2024 kwam het aantal wedstrijdstakingen wegens misdragingen, net als de hoeveelheid ernstige tuchtzaken, ruim 10 procent hoger uit dan in het seizoen ervoor. Ook werden er meer (673) rode kaarten uitgedeeld.

In dat opzicht kunnen ze in Enschede best tevreden zijn, constateert Gert Rotting, secretaris bij de Federatie van Enschedese Voetbalverenigingen (Feenvo.nl). ‘Vergeleken met de landelijke tendens doen we het hier goed.’

De directe aanleiding om in actie te komen, was een wedstrijd tussen SVV ‘91 en EVV Phenix, waarbij spelers en supporters met elkaar op de vuist gingen, en de scheidsrechter zich genoodzaakt zag om weg te vluchten. Maar iedereen in het Enschedese amateurvoetbal wist al langer dat bij veel clubs de sportiviteit ernstig te wensen overliet. Bijna elke week was het wel ergens raak, met als gevolg dat sommige teams niet meer tegen elkaar wilden spelen en diverse verenigingen van buiten de stad ervoor pasten om nog naar Enschede af te reizen.

Meer contact

En dus staken de Enschedese clubbestuurders in 2019 de koppen bij elkaar. Na uitvoerig overleg werd er onder meer besloten dat er voortaan beter zou worden gelet op beschaafd taalgebruik onder spelers en toeschouwers, en eerlijk vlaggen door assistent-scheidsrechters. Maar als er één begrip de boventoon voerde in alle voorstellen die op papier belandden, dan was het wel: meer contact.

‘Door de invoering van het digitale wedstrijdformulier, treffen teams en de scheidsrechter elkaar tegenwoordig pas in het veld’, zegt Rotting. ‘Het leek ons goed als ze elkaar ook weer voor de wedstrijd zouden ontmoeten, net als vroeger. We zijn daarom erg gaan inzetten op gastvrijheid. Teams van de tegenpartij en scheidsrechters worden nu weer hartelijk ontvangen met een kopje koffie. Het mooiste zou zijn als ook de toeschouwers van beide elftallen elkaar dan even zouden opzoeken voor een praatje pot.’

Een andere nieuwe ontwikkeling is dat de clubbestuurdersnu regelmatig bij elkaar komen om ervaringen uit te wisselen en elkaar meteen opbellen bij ongeregeldheden. Daarnaast zijn er plannen om clubscheidsrechters af en toe bij een andere vereniging te laten fluiten.

Afgelopen juni werd voor het eerst de Dag van het Enschede Voetbal georganiseerd, waarbij een team dat was samengesteld uit spelers van alle Enschedese amateurclubs een wedstrijd speelde tegen voormalige FC Twente-profs. Voor Rotting is het simpel: ‘Hoe meer contact, hoe beter. Zo creëer je begrip en respect.’

Roeptoeters

Toch ging het vorig seizoen nog een paar keer lelijk mis in Enschede. Zeker vier wedstrijden moesten worden afgebroken wegens vechtpartijen. Volgens Rotting is dat deels een maatschappelijk probleem. ‘Mensen accepteren geen gezag meer. Dat zie je vooral bij de Generatie-Y. En de coronacrisis heeft daar ook aan bijgedragen.’ Bert Lambeck wijst naar de verharding in de samenleving: ‘Kijk alleen al naar al die roeptoeters op sociale media en al dat gescheld in de Tweede Kamer.’

Bij De Tubanters 1897, waar overal vlaggen wapperen met de tekst ‘Passie voor de bal – Oog voor elkaar’, treden ze hard op als een speler zich structureel misdraagt. ‘Dan zeggen we eenzijdig het lidmaatschap op’, zegt Lambeck. ‘En als het om kinderen gaat, gaan we op huisbezoek bij de ouders.’

Zo ver hoeft het deze middag niet te komen. Na afloop van de bekerwedstrijd, die door de thuisploeg met 4-3 wordt gewonnen, slaan de 22 jongens elkaar al snel gebroederlijk op de schouders. Ook hun coaches leggen het onmiddellijk bij. ‘Hé man, sorry van daarnet’, zegt de trainer van BSC Unisson. ‘Ja joh’, antwoordt de coach van De Tubanters 1897: ‘Ik ook sorry.’